Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2022’de yaptığı açıklamaya göre, ihracat birim değer endeksi bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 6 yükseldi. Bu artış, gıda, içecek ve tütün sektörlerinde yüzde 10,9, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 2,6, yakıtlarda yüzde 36,7 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4,2 olarak gerçekleşti. İthalat birim değer endeksi ise yıllık bazda yüzde 9,8 arttı, ancak ham maddelerde (yakıt hariç) ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) azalış gösterdi.
İhracat miktar endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,8 azaldı, ham maddelerde (yakıt hariç) ve yakıtlarda artış gösterirken, gıda, içecek ve tütün sektörlerinde ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) azalış gösterdi. İthalat miktar endeksi ise yıllık bazda yüzde 3,8 yükseldi.
Ayrıca, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre, ihracat miktar endeksi Ekim 2022’de yüzde 3,9 azalarak 145,7 oldu ve Kasım 2021’de 157,5 olan ihracat miktar endeksi yüzde 3,8 azalarak 151,6 değerine geriledi. İthalat miktar endeksi ise Ekim 2022’de yüzde 2,1 azalarak 118,4 olarak belirlendi ve Kasım 2021’de 115,1 olan ithalat miktar endeksi yüzde 3,8 artarak 119,4 olarak kayıtlara geçti.
İhracat ve İthalat Birim Endeksi (IIE) Nedir?
İhracat ve İthalat Birim Endeksi (IIE), bir ülkenin ihracat ve ithalatının arasındaki fiyat farkını ölçen ve ülkenin ekonomik durumunu yansıtan bir göstergedir.
IIE, ülkenin ihracatının dünya piyasalarındaki değerini (para birimi cinsinden) ve ithalatının ülke içi piyasalardaki değerini (para birimi cinsinden) karşılaştırarak hesaplanır. Bu endeks, ülkenin ihracatının ve ithalatının fiyatları arasındaki farkı gösterir.
Eğer IIE pozitif ise, ülkenin ihracatı dünya piyasalarındaki değerinden daha yüksektir, ancak ithalatı ülke içi piyasalardaki değerinden daha düşüktür. Bu durum, ülkenin ihracatının karlı olduğu anlamına gelir ve ülkenin ekonomisi iyi durumdadır.
Eğer IIE negatif ise, ülkenin ihracatı dünya piyasalarındaki değerinden daha düşüktür, ancak ithalatı ülke içi piyasalardaki değerinden daha yüksektir. Bu durum, ülkenin ihracatının zayıf olduğu anlamına gelir ve ülkenin ekonomisi zayıf durumdadır.
IIE, ülkenin ekonomik durumunu yansıtmakla birlikte, aynı zamanda ülkenin dış ticaret performansını da gösterir. Yüksek IIE, ülkenin dış ticaretinin güçlü olduğunu ve ihracatının rekabetçi olduğunu gösterirken, düşük IIE ise ülkenin dış ticaretinin zayıf olduğunu ve ihracatının rekabetçi olmadığını gösterir.